قلعه الموت از مکان‌های دیدنی و تاریخی ایران شهور به آشیانه عقاب و قلعه حسن حقایق جالبی در دل خود نهفته دارد که خواندنی و قابل توجه است.
دژ، یا قلعه در اصطلاح تاریخی، یک ساختمان مستحکم محسوب میشد که در طول سده‌های میانی توسط نجیب‌زادگان در اروپا و خاورمیانه ساخته میشد. در ایران اما سابقه ساخت قلعه و ارگ‌های شاهی و حکومتی به پیش از اسلام می‌رسد. قلعه‌ها از مهم‌ترین آثار تاریخی و معماری ایران به‌شمار می‌روند. در ایران قلعه‌ها با کارکردهای مختلف ساخته میشدند. برخی کارکرد نظامی داشته و برخی دیگر به‌عنوان محل اسکان والی یک شهر یا ایالت محسوب میشدند تعدادی دیگر از این قلعه‌ها نیز، مکان‌هایی برای اداره شهر بودند.
عکس از سایت مشرق نیوز
جایگاه و موقعیتی که قلعه در آن بنا میشود، می‌تواند نشانی بر کارکرد آن باشد. قلعه‌های خارج از شهر و روستا که موقعیت کوهستانی دارند، کارکردهای نظامی و دفاعی داشته و برای مقابله با دشمن، به قصد دفاع از مردم ساخته شده‌اند. قلعه الموت نیز که مقر حسن صباح در قزوین بود بر فراز یک صخره بلند ساخته شده و کارکرد نظامی داشت. برخی فکر میکنند دژ الموت فقط یک زندان بوده است، در صورتی که چنین نیست و در گذشته افرادی در این دژ زندگی می‌کردند. با این مقدمه به سراغ حقایق قلعه الموت می‌رویم.
۱-قلعه یا دژ الموت یکی از مهم‌ترین قلاع تاریخی ایران بوده است که نقش موثری در تاریخ عصر خود ایفا کرده است.
۲-قلعه الموت مقر حسن صباح در منطقه الموت قزوین و در شمال شرق روستای گازرخان قرار دارد.
۳-موقعیت قلعه الموت بر فراز یک صخره به بلندای ۲۱۶۳ متر از سطح دریا قرار گرفته است.
عکس از: مهدی صالحی
۴-بلندی صخره‌ای که قلعه الموت بر روی آن قرار گرفته از زمین‌های پیرامون خود ۲۰۰متر و گستره دژ در حدود ۲۰۰۰۰ متر مربع است.
۵-موقعیت قلعه الموت به صورتی است که اطراف دژ را از هر چهار سو پرتگاه در بر گرفته و تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال شرقی آن است.
عکس از محمد الموتی
۶-در اطراف قلعه الموت، صخره‌های قرمز رنگی وجود دارند که منظره اطراف قلعه را دیدنی و جالب توجه کرده‌اند.
۷-دژ الموت پایگاه اصلی و مرکزی حسن صباح بنیادگذار حکومت نزاریه اسماعیلیان و رهبران آنها بود.
۸-امروزه بخشی از دژ الموت از بین رفته است. بازمانده‌های قلعه الموت در تاریخ ۱۲بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۲۵۲ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.
عکس از: امین رحمانی (ایرنا)
۹-قلعه الموت از ترکیب دو واژه اله و اموت تشکیل شده است. ابن اثیر این کلمه را مخفف اله و موت به معنی تعلیم عقاب می‌داند. جوینی و مستوفی آن را به معنی آشیانه عقاب دانسته‌اند. برخی اموت را همان آموخت در زبان مردم گیل و دیلم می‌دانند و الموت را عقاب آموخت هم معنی میکنند.
عکس از: امین رحمانی (ایرنا)
۱۰-قلعه الموت به قلعه حسن نیز شهرت دارد.
۱۱-حسن صباح مروج مذهب اسماعیلیله در دوره سلجوقی بود که پس از رانده شدن از دربار ملکشاه سلجوقی برای فراگیری اصول مذهب اسماعیلیه نزد فاطمیان مصر رفت و به داعی کبیر لقب گرفت.
۱۲-حسن صباح پس از بازگشت به ایران قلعه الموت را به عنوان پایگاه عملیات و فعالیت خود انتخاب کرد.
عکس از سایت همگردی
۱۳-حسن صباح به مدت ۳۵سال در قلعه الموت اقامت داشت و پیروان خود را رهبری میکرد.
۱۴-حمدالله مستوفی در کتاب نزهه‌القلوب، سال بنای قلعه الموت را در سال ۲۴۶ هجری قمری و هم‌زمان با خلافت متوکل عباسی ذکر کرده است.
۱۵-حمدالله مستوفی سازنده قلعه الموت را «داعی الی الحق حسن بن زید» دانسته است.
۱۶-قلعه الموت در شوال ۶۵۴هجری قمری به دستور هلاکوخان مغول به آتش کشیده شد و ویران شد. با تصرف قلعه و به آتش کشیده شدن کتابخانه نفیس آن، قلعه از رونق افتاد و پس از آن به عنوان تبعیدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت.
۱۷-حسن صباح در سال ۴۸۳ هجری قمری قلعه الموت را تصرف کرد و بهای آن را که معادل ۱۰۰۰یا ۳۰۰۰دینار طلا بود به حاکم آن پرداخت. اکنون این دژ به نام وی قلعه حسن صباح نامیده میشود.
۱۸-دژ الموت یک قلعه نظامی-امنیتی محسوب میشود که مقری برای فعالیت اسماعیلیه به رهبری حسن صباح در نظر گرفته شده بود .
عکس از سایت دانشنامه تی تیل
۱۹-قلعه الموت از سال ۹۳۰ هجری قمری و ابتدای حکومت شاه تهماسب صفوی تا سال ۱۰۰۶هجری قمری کالبدی سالم داشت.
۲۰-قلعه دو بخش شرقی و غربی دارد که قسمت غربی آن که ارتفاع بیشتری دارد به جورقلا و پیقلا نامیده معروف است.
۲۱-در داخل صخره، اتاقی کنده شده است که در گذشته محلی برای نگهبانی قلعه بوده است.
۲۲-جالب است بدانید درون یکی از اتاق‌های قلعه، چاله آبی قرار دارد که اگر آب آن را تخلیه کنند دوباره پر میشود. به احتمال بسیار این چاله با حوض جنوبی قلعه در ارتباط بوده‌اند.
۲۳-در قسمت جنوب غرب قلعه درخت تاکی کاشته شده که قدمت بسیار زیادی دارد و در حال حاضر سبز و شاداب است.
۲۴-در شرق قلعه، پاسداران قلعه و خانواده‌های آنها سکونت داشتند.
۲۵-بین دو قسمت قلعه، یعنی قلعه بالا و پایین، میدان‌گاهی است که گرداگرد آن، دیواری ساخته شده که محوطه قلعه را به دو قسمت تقسیم کرده است.
عکس از دهقانی‌زاده
۲۶-از برج‌های قلعه، سه برج گوشه‌های شمالی، جنوبی و شرقی هم چنان برپای هستند و برج گوشه شرقی آن سالم‌تر است.
۲۷-قلعه الموت تنها یک راه ورودی دارد. در این محل تونلی در تخته سنگ ایجاد شده است که ۶متر عرض و ۲متر ارتفاع دارد.
۲۸-قلعه الموت آب انبارهایی دارد که به دلیل نیاز ساکنان قلعه به آب، در آن طراحی شده‌اند و به کمک آبروهایی که در دل سنگ قرار گرفته‌اند، از فاصله دور، آب را بر این آب انبارها جاری کرده‌اند.
۲۹-در پای کوه الموت غار کوچکی قرار دارد که از آبروی مجراهای قلعه بوده است. آب این قلعه از چشمه کلدر در دامنه کوه شمال قلعه تامین میشد.
۳۰-مصالح قسمت‌های مختلف قلعه، سنگ، ملات گچ، آجر، کاشی و تن پوشه‌های سفالی به قطر ۱۰ سانتی‌متر است. آجرهای بنا مربع شکل و به ضلع ۲۱ سانتی‌متر و ضخامت ۵سانتی‌متر هستند.
۳۱-از قطعات کوچک کاشی که در ویرانه‌های قلعه به دست آمده است، قطعه‌ای به رنگ آبی آسمانی با نقش صورت آدمی است که قسمتی از چشم و ابرو و بینی آن واضح است.
۳۲-در قسمت غرب قلعه یک قبرستان قدیمی به نام اسبه کله چال وجود دارد که تپه مجاور آن، بقایای چند کوره آجرپزی نمایان است.
عکس از سایت تفرجنامه
۳۳-حفاری‌های دوره قاجار برای به دست آوردن گنج در قلعه الموت سبب ویرانی قلعه شده است.
۳۴-قلعه الموت یکی از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی ایران است که علاقمندان به تاریخ را به دیدن خود جذب میکند.
۳۵-برای رفتن به قلعه الموت باید به استان قزوین بروید. این قلعه از شهر قزوین ۱۰۸کیلومتر فاصله دارد که در حدود ۲الی ۳ساعت است.
۳۶-بهتر است بدانید مسافت این قلعه به دلیل داشتن راه پر پیچ و خم و باریک بودن جاده طولانی است، اما دیدن مناظر زیبا در طول مسیر و چشم‌نوازی طبیعت سبب میشود که پیچیدگی مسیر مشخص نباشد.
۳۷-در طول مسیر محل‌هایی برای استراحت و پذیرایی در نظر گرفته شده که برای رفع خستگی و به دست آوردن انرژی دوباره می‌توان از آنها استفاده کرد.
تصویر بازسازی قلعه الموت، عکس از ارانیکا
پنجشنبه, ۲۹ شهریور ۹۷ زهرا آذرنیوش
با سلام به شما دوست گرامی امیدوارم مطالب وبلاک مورد طبع و پسند حضرت عالی قرار گرفته باشد و امید به اینکه دقایق خوشایندی را در وبلاک سپری کنید. هدف از ظراحی این وبلاگ معرفی روستای زیبای" باغدشت" واقع در الموت قزوین میباشد. لذاجهت بهتر شدن مطالب وبلاک و همچنین برای درخواست مطالب از جانب خودتان لطفا در بخش نظرات نقطه نظرات و پیشنهادات خود را درج کنید ، منتظر ،نظرات ،پیشنهادات وانتقادات سازنده شما بزرگواران هستم . با تشکر شمس الدین رجبی